قصیده:
 
در ظاهر شیبه غزل است. شعری است بر یک وزن و قافیه با مطلع مصرّع و مرتبط باهم.
 
 در باره یک موضوع خاص از ستایش تا نکوهش، تهنیت یا تعزیت، شکر یا شکایت، فخر یا حماسه، پندوحکمت ویا مسایل اجتماعی و اخلاقی و عرفانی.
 
 حداقل در 15 بیت و حداکثر در 80 بیت. لیکن در دواوین قضیده سرایان بنام چون فرخی و منوچهری و خاقانی قصایدی تا 200 بیت نیز موجود است.
 
از جمله قصیده فرخی در مدح محمود در 175 بیت با مطلع :
 افسانه گشت و کهن شد حدیث اسکندر.   /   سخن نو آر که نو را حلاوتی ست دگر
 
قصیده از بخش های گوناگون تشکیل میشود:
 ابتدا پیش دارمد و مقدمه که به آن « تشبیب ، نسیب ویا تغزل» میگویند که هر سه در لغت ، مترادف هم بوده و به معنی عشق بازی است و در اصطلاح مقدمه قصیده.
 
سپس گریز زدن از تغزل است به موضوع اصلی قصیده که به آن در اصطلاح، تخلص گویند. تخلص در شعر معنی دیگری هم دارد که آن نام مستعار شاعر است.
 
بعد از تخلص، شاعر باید موضوع اصلی قصیده را بیان کند و در قصایدی که موضوع ستایش باشد در پایان، شاعر به دعای ممدوح میپردازد که به آن دعای تابید یا شریطه میگویند.